Vetëm 22 vjeçe dhe me një kuptim të kufizuar për sëmundjet e rënda apo për humbjen, ideja e një grupi terapi për mbështetjen për të rinjtë me kancer më dukej e trishtuar dhe e pashpresë. Nuk doja të mësoja për identitetin e një pacienteje me kancer.

Siç pritej, një vit pas trajtimit, ndihesha më e vetmuar dhe më e izoluar se kurrë më parë në jetën time. Kur bëhej fjalë për miqësi, gjithmonë kisha vënë përparësi sasinë ndaj cilësisë. Pasi kisha ndjekur gjashtë shkolla në tre kontinente të ndryshme përpara moshës 12-vjeçare, isha bërë eksperte në krijimin e shpejtë të lidhjeve, por jo në mbajtjen e tyre.

Gjatë lëvizjeve të mia, mbaja letra korrespondence me shoqen time më të mirë Molly në Nju Jork, Ranya në Tunizi dhe Eléonore në Zvicër. Por pa një ide të qartë se kur (ose nëse) do të shiheshim sërish, dhe me gjithë ato ndryshime adresash, letrat ndalonin.

Mësimi që nxora ishte se marrëdhëniet kishin një afat skadence.

Në universitet, isha një flutur shoqërore, që kalonte nga një grup te tjetri, duke krijuar miqësi të shpejta, por jo domosdoshmërisht të thella.

Shumë nga ata miq u zhdukën kur u sëmura. U ndjeva e lënduar, e zemëruar, dhe e tradhtuar. Me kohë, kuptova se kjo nuk ishte ndonjë dështim i madh nga ana e tyre sigurisht që njerëzit me të cilët luaja beer pong nuk do të ishin pranë meje kur më binte floku. Për të mbajtur një lidhje përmes një krize të tillë nevojiten lidhje shumë më të forta.

Një ditë, ndërsa isha ulur në sallën e pritjes së spitalit, një grua me një kapuç leshi mbi kokën e rruar dhe një maskë në fytyrë u ul e rraskapitur në karrigen pranë meje. Quhej Anjali dhe ishte e bukur dhe e vogël, me lëkurë ngjyrë mjaltë dhe një hundë të harkuar si timen. Megjithëse më e shkurtër se unë dhe e dobësuar nga muaj të tërë në shtrat, ajo rrezatonte forcë.

E di kush je, më tha me një theks të lehtë indian. “Ti shkruan atë kolonën e ndyrë”.

Ajo që në të vërtetë donte të thoshte ishte: “Përshëndetje, kënaqësi që u njohëm.” Por unë ende nuk isha mësuar të lexoj mes rreshtave të saj.

Me kohë, ndamë histori dhe zbuluam se kishim shumë të përbashkëta histori emigrimi, të qenit i vetmi fëmijë në ditën e parë të shkollës që nuk fliste anglisht, ndjesinë e të qenit i papërshtatshëm kudo që shkoje. Mësova se prindërit e saj kishin vdekur dhe se ishte e shkëputur nga vëllai, i cili nuk i ishte përgjigjur thirrjes për të qenë dhurues i palcës kockore.

Kuptova se prandaj mbante kaq shumë mburoja: mendonte se duhej të mbronte veten për të mbijetuar.

Anjali dhe unë ndanim të njëjtën diagnozë. Bëmë të njëjtat regjime kimioterapie në Spitalin Mount Sinai, nën kujdesin e të njëjtëve mjekë.

Të dyja u transferuam në Memorial Sloan Kettering për transplant të palcës kockore afërsisht në të njëjtën kohë.

Njëqind ditë pas transplantit, morëm rezultatet e biopsisë. Të miat dolën të pastra: pa shenja të leukemisë. Të sajat treguan se ajo kishte ripërsëritje të kancerit dhe trajtimi nuk ishte më i mundur.

Atëherë isha 24 vjeçe. Nuk kisha qenë kurrë një kujdestare, e aq më pak shoqëruese e dikujt që po afrohej drejt fundit. Por e kuptoja dhimbjen që sjell mungesa e njerëzve që nuk paraqiten  dhe ky ishte një shans për mua të isha aty. Për disa muaj, i çoja ushqim, e shoqëroja te mjekët dhe e merrja me vete në festat familjare. Më pas, kur ajo u bë shumë e sëmurë dhe e dobët për të jetuar vetëm, thirra një ambulancë për ta çuar në repartin e kujdesit paliativ në Spitalin Bellevue.

Kur mbërriti ambulanca, Anjali më pa dhe ulëriti. Më quajti tradhtare, më tha se isha një mike e tmerrshme, se më urrente. Por nuk e mora personale. E dija si frika dhe dhimbja mund të të bëjnë të zemëruar. Edhe vetë kisha shpërthyer ndaj njerëzve të dashur në mënyra që s’e kisha menduar të mundshme më parë. Kuptova që zemërimi i saj nuk ishte ndaj meje, por ndaj një bote ku ajo kurrë nuk ishte ndjerë vërtet e pranuar, një botë nga e cila po largohej.

Udhëtova me të në pjesën e pasme të ambulancës dhe për javën që pasoi, isha atje ditë e natë, pranë shtratit të saj.

Një ditë para se të vdiste, Melissa dhe Max, të cilët i kisha njohur gjatë trajtimit dhe një shoqe tjetër, MJ, e mbijetuar nga kanceri (dhe që ndoshta, ndoshta, ishte furnizuesja jonë e marihuanës në ato ditë para se të legalizohej mjekësisht), erdhën të gjithë.

MJ, muzikante e talentuar, solli një kitarë, një shruti box dhe një harmonikë dhe luajti disa këngë, përfshirë “Love More” nga Sharon Van Etten. Ne të gjithë kënduam së bashku:
“Ajo më mësoi të dua / më mësoi të dua / më mësoi të dua më shumë.”

Anjali ishte aq pranë pragut saqë dëgjimi po i dobësohej. Nuk e dija nëse e dëgjonte muzikën apo vetëm na shihte teksa e përjetonim, por dukej se e lumturonte. Një infermiere na shikonte nga korridori. Më vonë më tha se në gjithë vitet e saj në kujdesin paliativ, nuk kishte parë kurrë diçka të tillë të rinj të sëmurë, me trupat e dobësuar, duke shoqëruar një paciente tjetër në ditët e fundit të saj.

Kuptova pse e preku aq shumë ajo skenë. Të shohësh dikë duke vdekur është e frikshme, e akoma më e frikshme të shohësh dikë që vdes nga e njëjta sëmundje që mund të të marrë edhe ty. Askush nuk do të na kishte fajësuar nëse do të ishim shmangur. Por të gjithë e kuptuam një gjë: frika më e madhe e Anjalit ishte se do të vdiste vetëm dhe ne nuk lejuam që kjo të ndodhte.

Të isha me Anjalin në ato ditë mbeti një nga përvojat më rrëqethëse, por edhe më të bukura dhe kuptimplota të jetës sime. Ndjeva se takova Anjalin fëmijë atë Anjali që ende nuk ishte lënduar, tradhtuar apo braktisur nga bota. U zbut; u bë e qetë. Sa herë që qepallat i hapeshin pak, kërkonte dorën time. Ishte kaq e dobët, dhe sytë e saj të mëdhenj ngjyrë kafe dukeshin edhe më të mëdhenj. E butë, e hapur, pa mburoja paradoksalisht dukej e shëruar.

Kur mendojmë për dashurinë, shpesh na shkon mendja te romanca dhe përrallat me mbarime të lumtura. Por me këtë histori dua të përçoj një tjetër kuptim fuqinë radikale të të parë, të të kuptuarit dhe të të qenit pranë një njeriu tjetër. Siç shkruan Alain de Botton në librin “Një udhëtim terapeutik”, fjala dashuri “është aq e lidhur me romancën dhe sentimentalitetin, saqë e harrojmë rolin e saj kritik për të na mbajtur besimin në jetë në kohë konfuzioni psikologjik dhe pikëllimi.”

Gjatë katër viteve të trajtimit, sëmundja mori shumë nga unë. Humbja lidhjen romantike, ndjesinë e vetes, dhe besimin në të ardhmen. Humbja miqtë Anjalin, pastaj Melissën, pastaj Max-in. Isha thellë në pikëllim, dhe ndieja një impuls gati instiktiv për t’u mbyllur, për të mos lejuar askënd më pranë. Mendova: Nëse nuk lidhem më me askënd, nuk do të lëndohem më.

Por mësova një gjë tjetër gjithashtu. Sëmundja më mësoi se sa shumë kemi nevojë për njëri-tjetrin se vijmë në këtë botë me nevojë të madhe për kujdes, se nga kjo botë ikim po ashtu, dhe se kujdesin e marrim nga njerëzit që na duan dhe që i duam: familja jonë  qofshin të lidhur me gjak apo të zgjedhur  partnerët, miqtë, komunitetet tona.

E dija se duhej të vazhdoja të shkoja drejt dashurisë dhe njerëzve për të kaluar nëpër dhimbjen dhe pasigurinë time. Vetmia është një çështje shëndetësore studimet tregojnë se izolimi shoqëror lidhet me rrezik më të madh për sëmundje kardiovaskulare, demencë, goditje në tru, depresion, ankth dhe vdekje të parakohshme; të jesh i shkëputur shoqërisht ka të njëjtin ndikim si të pish 15 cigare në ditë. Që në vitin 2017, kirurgu i përgjithshëm i SHBA-së, Vivek Murthy, nisi të flasë hapur për vetminë, duke thënë se mund të jetojmë jetë më të shëndetshme dhe më të përmbushura nëse forcojmë lidhjet tona.

“Përgjigju atij telefonate nga një mik,” shkruante ai në një raport të vitit 2023. “Gjej kohë për të ndarë një vakt. Dëgjo pa shpërqendrim. Bëj një akt shërbimi.” Çdo veprim nga këto, në thelb, është një akt bujarie: të jesh plotësisht i pranishëm, të dëgjosh, të japësh nga vetja për dikë tjetër.

Sigurisht, kjo nuk mund të bëhet me mendësi transaksioni. Njerëzit e ndiejnë kur ti ndihmon vetëm për t’i detyruar të të ndihmojnë — dhe kjo ndjesi është e tmerrshme. Ajo që po them është: lidhu me një njeri tjetër thjesht për hir të vetë lidhjes. Njihe dikë, thjesht për ta njohur.

Anjali vdiq në Shën Valentinin. Fjala e fundit që më tha ishte: dashuri