December 5, 2023

Note: Ky blog është krijuar për t’iu ofruar juve një këndvështrim të sinqertë rreth temave të caktuara, duke filluar nga librat dhe kultura, e deri tek mendimet dhe qëndrimet tona. Çfarëdo që të duket personale, mos e konsidero të tillë. Disa janë të bazuara në eksperienca personale, disa në vlerësime filozofike e psikologjike, e disa të tjera në evidencë. Ideja është që të mësosh diçka nga përvojat tona dhe pse jo të të gjenden ndonjëherë në jetë. No hard feelings. It’s all based on a true story. Paper Team

Momentet e mia që i konsideroja si “vepra arti” kur shikoja në media supozohej të ishin fustani i verdhë i Kate Hudson në filmin “How to lose a guy in 10 days”, skena e mbajtjes së dorës mes Elizabeth dhe Z. Darcy në “Pride and Prejudice”, mënyra se si Kate dashuron Anthony në serialin Bridgerton, natën kur Emma takon Dexter-in në filmin “One Day”, dashuria që kanë mes vete personazhet e “Friends” dhe kënga që Greg Gonzalez nga grupi “Cigarettes After Sex” shkroi për personazhin fiktiv K.

Mirëpo, koha më vërtetoi të kundërtën. Ato mund të mbeten momentet e mia, por kryeveprat e artit të cilat u përfliten nëpër breza ndryshuan perceptimin në shoqëri dhe ndryshuan mënyrën se si e shohim botën.

Këto janë ndër (5) veprat më të mëdha të artit.

The School of Athens 

Fresco nga Raphael

Piktura më e njohur e Raphaelit është “Shkolla e Athinës”. Piktura anakronike bashkon filozofët e lashtë në një skenë të vetme. Frymëzimi i Raphaelit për pikturën duket se ka rrjedhur nga filozofia e Giovanni Pico della Mirandola (një bashkëkohës që studionte mbi urtësinë e lashtë).

Kjo kryevepër u porosit nga Papa Julius II, i cili pushtoi Vatikanin në shekullin e 16-të. Piktura do të përdorej për të dekoruar bibliotekën personale të Papës, ndërsa brenda pikturës vihej në theks rëndësia e Kishës, në kohë kur ajo po humbiste legjitimitetin.

Megjithëse është e vështirë të dallohen të gjitha figurat e përshkruara në Shkollën e Athinës, historianët përgjithësisht thonë se janë paraqitur figurat e Euklidit, Averroes, Epikurit, Diogjenit dhe Heraklitit.

Mjeshtërit si Raphael, Michelangelo dhe Leonardo da Vinci ishin nismëtarët e epokës së Rilindjes së Artit. Periudha shënoi kulmin e teknikave të avancuara, si perspektiva lineare, përshkrimi realist dhe teknikat specifike si chiaroscuro (krijimi i një kontrasti midis errësirës dhe dritës) dhe sfumato (duke përdorur ngjyra të buta, teknikë e mjegullt për kalimin midis ngjyrave).

Epoka u karakterizua gjithashtu nga një rikthim në humanizëm dhe në filozofitë klasike romake dhe greke në lidhje me vendin e njeriut në botë. Artistët e periudhës së lartë të Rilindjes përshkruanin ikonat fetare në një mënyrë më të humanizuar, sesa ikonografinë fetare të idealizuar të epokës mesjetare.

The Ancient of Days

William Blake

Kjo gravurë me bojëra uji u kompletua nga shkrimtari, piktori dhe vizionari William Blake. Ekzistojnë vetëm 13 nga këto pjesë në ekzistencë të përhapura në mbarë botën në biblioteka dhe universitete.

Secila prej tyre është unike sepse Blake i ka ngjyrosur me dorë.

I pretenduar se ishte frymëzuar nga një vizion mitik që kishte kur ishte vetëm katër vjeç, Blake deklaroi se ishte një nga të preferuarat e tij. Në mitologjinë komplekse të William Blake, kjo pikturë përshkruan karakterin si perëndi të Urizenit, një mishërim i figurës së Zotit që përfaqëson arsyen dhe ligjin. Ai mban me vete mjetet e arkitektit për të krijuar dhe manipuluar universin ashtu siç e sheh të arsyeshme.

Pse piktura “The Ancient of Days”, gëzon kaq shumë famë?

Në moshën katër vjeçare Blake tha se pa Zotin “kur vuri kokën në dritare” dhe në moshën nëntë vjeçare, ai pa “një pemë plot me engjëj”. Për shkak të varfërisë dhe sëmundjes, këto vizione u shtuan dhe bota e engjëjve dhe ëndrrave u fut në jetën e artistit duke i shndërruar ato në poezi, gdhendje dhe piktura.

Mona Lisa 

Leonardo da Vinci

Ndoshta një nga pikturat më ikonike në botë, kryevepra e Leonardo da Vincit është gjithashtu një nga më të njohurat. Njihet si La Gioconda dhe besohet të jetë bazuar në gruan e një tregtari të pasur fiorentin. Shumë kanë spekuluar për këtë buzëqeshje të saj duke e quajtur bezdisëse mirëpo ajo mbetet më e dëshirueshmja.

Mendohej se piktura u krijua fillimisht nga një periudhë kohore midis 1503 dhe 1506, por më vonë u tha se punimi zgjati deri në dhjetë vjet ose më shumë.

Ndryshe nga pikturat e tjera të shekullit të 16-të, Mona Lisa është një portret shumë realist i një personi real. Studiuesit e kanë atribuar këtë lloj arritjeje për shkak të aftësive të artistit për përzierjen e ngjyrave dhe përdorimit të furçës. Fytyra e skalitur e butë e Mona Lizës tregon se sa inovativ ishte Da Vinci në lidhje me eksplorimin e teknikave të reja dhe realizmin e anatomisë së njeriut.

Ekziston një histori e pasur në lidhje me pronësinë e Mona Lizës. Piktura mbi 500 vjeçare ndodhet në Luvër, ku miliona njerëz shkojnë për ta vizituar çdo vit.

Jupiter and Semele 

Gustave Moreau

Vepra e Moreau nga epoka simboliste franceze, përshkruan një botë mistike që rrjedh nga historia e Jupiterit, mbreti i zotrave. Ai strehonte një numër perëndish dhe krijesash mitologjike në oborrin e tij. Historia tregon tradhtinë që Jupiteri i bën gruas së tij Junos me Semele, perëndinë e rrufes, e cila mbetet shtatzënë në ujërat e saj.

Moreau u frymëzua nga Rilindja Italiane, ai bëri mbi 8,000 piktura dhe vizatime gjatë gjithë jetës së tij dhe ndikoi në gjeneratën e ardhshme të artistëve simbolistë.

Vetë artisti kishte këtë për të thënë për Jupiter Et Semele: Semele, e depërtuar nga rrjedha hyjnore, e rigjeneruar dhe e pastruar nga ky shenjtërim, vdes e goditur nga rrufeja dhe bashkë me të vdes gjeniu i dashurisë tokësore.

Guernica

Pablo Picasso

Guernica e Pablo Picasso-s është një pjesë e veçantë në stilin kubist. Ishte një nga pikat kryesore të meritës artistike në Panairin Botëror të Parisit në vitin 1937. Është unik pasi ishte një pjesë proteste politike që përshkruante qytetin Guernica, të Spanjës veriore, duke u sulmuar nga forcat e Hitlerit. Ishte një sulm i sanksionuar nga qeveria spanjolle.

Shifrat përshkruajnë ushtarë të plagosur, fytyra të shtrembëruara të civilëve të vdekur dhe një dem në mes të kaosit. Puna u mor në të gjithë botën për të rritur ndërgjegjësimin për luftën. Kjo kontribuoi në famën e saj të përjetshme.