25 Shkurt, 2025

Inspiruar nga trendet e fundit:
5 ligjet e mendjes që duhet t’i dish para të 30-ve

The self-perception theory (Daryl Bem, 1972)

(Teoria e vetëpërceptimit)

Afër të 30-ve, mendja jonë zakonisht ngujohet në identitetin që e kemi përsëritur më shumë. Nëse vazhdon ta shohësh veten si “të turpshëm”, si të pamjaftueshëm ose si të “pa fat”, truri yt do të sigurohet që gjithçka të mbetet në atë mënyrë, edhe nëse realiteti ka ndryshuar.

Teoria e vetëpërceptimit përshkruan tendencën njerëzore për të kuptuar qëndrimet tona përmes vëzhgimit të sjelljes sonë. Pasiguria shpesh na bën të nxjerrim përfundime për ndjenjat tona bazuar në mënyrën se si reagojmë ne vetë në një situatë të caktuar.
Teoria e vetëpërceptimit u zhvillua nga psikologu Daryl Bem në vitin 1972.

Labeling theory (Howard Becker, 1963)

(Teoria e etiketimit)

Afër të 30-ve, shoqëria fillon të të trajtojë bazuar në pozitat që ke ndërtuar, qoftë nëse ke punuar për to apo jo. Nëse nuk e formëson vetë identitetin tënd profesional, shoqëria do të të ngarkojë me një të tillë, pavarësisht nëse të pëlqen apo jo.

Teoria e etiketimit parashtron se vetë-identiteti dhe sjellja e individëve mund të përcaktohen ose ndikohen nga termat e përdorur për t’i përshkruar ose klasifikuar ata.

The status quo bias (Samuelson & Zeckhauser, 1988)

(Përcaktimi ndaj Status Quo-së)

Truri yt nuk synon suksesin, por familjaritetin. Nëse lufta, kaosi apo refuzimi të duken “normalë”, do t’i rikrijosh ato në mënyrë të pavetëdijshme edhe kur përpara teje janë mundësi më të mira.

Ky koncept tregon se njerëzit priren të zgjedhin status quo-në, pra të qëndrojnë në situata të njohura, edhe kur ka mundësi më të mira. Kjo ndodh sepse truri ynë kërkon stabilitet dhe siguri më shumë sesa sukses. Kjo mund të shpjegojë pse disa njerëz mbeten në marrëdhënie të këqija, në vende pune që nuk i pëlqejnë ose përsërisin sjellje të dëmshme.

“The Social Contagion Theory” (Nicholas Christakis & James Fowler, 2007)

Besimet, zakonet dhe mentaliteti i njerëzve përreth teje do të formësojnë të ardhmen tënde në heshtje. Nëse nuk je i vetëdijshëm për rrethin tënd, do të bëhesh një reflektim i njerëzve të gabuar pa e kuptuar.

Teoria e “infektimit social” tregon se sjelljet dhe mendimet e njerëzve rreth nesh ndikojnë në mënyrë të pavetëdijshme në mënyrën tonë të të menduarit dhe vepruarit. Kjo është arsyeja pse miqtë dhe mjedisi social janë kaq të rëndësishëm për suksesin dhe mirëqenien tonë. Nëse jemi të rrethuar nga njerëz negativë, jemi më të prirur të bëhemi negativë; nëse shoqërohemi me njerëz të motivuar dhe ambiciozë, edhe ne do të kemi më shumë gjasa të zhvillohemi.

 “The halo effect” (Edward Thorndike, 1920)

Në moshën 30-vjeçare, njerëzit tashmë kanë krijuar një gjykim të heshtur për atë që je, bazuar në mënyrën si e ke paraqitur veten ndër vite. Nuk mund ta kontrollosh se çfarë mendojnë të tjerët, por mund të kontrollosh se çfarë u jep për të menduar.

Ky efekt tregon se njerëzit kanë tendencë të gjykojnë një person bazuar në një përshtypje të përgjithshme. Për shembull, nëse dikush duket inteligjent dhe i sigurt, të tjerët mund ta perceptojnë si të suksesshëm edhe pa prova konkrete. Kjo do të thotë se imazhi që ndërtojmë me kalimin e viteve ndikon thellësisht në mënyrën se si na trajtojnë të tjerët. Pra, është e rëndësishme të menaxhojmë si paraqitemi dhe çfarë mesazhi përcjellim me veprimet tona.