18 Prill, 2025

Nëse jeni në Instagram dhe ju pëlqen të udhëtoni, ka të ngjarë të keni hasur në video dhe foto të panumërta të rivierës së shndritshme shqiptare.

Shqipëria gëzon rreth 380 kilometra vijë bregdetare, 284 prej të cilave janë përgjatë Adriatikut. 96 të tjerat janë përgjatë Jonit. Shumica e plazheve mahnitëse ndodhen përgjatë këtij bregdeti jugor.

Ato janë po aq të pabesueshme dhe piktoreske sa duken në internet (për një herë realiteti përputhet me Instagramin). Jugu i Shqipërisë ka parë një shpërthim absolut të turistëve, çmimeve të ndërtimit dhe të pasurive të paluajtshme. E gjithë bota tani është kurioze të shohë xhevahiret e këtij vendi – dhe për arsye të mirë.

E tash shtoja faktin kur e viziton këtë vend dhe shoqërohesh edhe me muzikën e Paper-it. Radio që ka filluar prej muajit gusht të vitit 2024 transmetimin në Shqipëri, e nga 21 prilli me skemë të plotë programore. Një përzierje tingujsh, zëri e tregimesh që të ndjekin gjatë udhëtimit, dhe që i japin një nuancë tjetër përjetimit të çdo peizazhi.

Por sot specifikisht do të përshkruaj bukurinë nëpër vijën e detit të Vlorës, një vijë ku Adriatiku takon Jonin në mënyrën më poetike të mundshme.

Jala, Himara me perlat si Shpella e Piratëve, Gjipja, Gjiri i Akuariumit, Gjiri i Gramës, Orikumi, Karaburuni e shumë perla të tjera  këto janë jo vetëm destinacione, por eksperienca. Janë vende që të mbesin në kujtesë jo vetëm për ujin e kthjellët, por për diçka më të thellë ndjesinë që të japin kur i sheh për herë të parë.

Karaburuni, egërsia që të josh

Karaburuni është një nga gadishujt më të mëdhenj të Shqipërisë dhe ka pasur një rol të rëndësishëm që në lashtësi. Në periudhën romake, ai shërbente si pikë mbrojtjeje për qytetin antik të Orikumit. Në pjesën jugore ndodhet shpella e Haxhi Aliut, një formacion natyror me histori legjendare që lidhet me një kapiten shqiptar që fshihej nga flota osmane. Gadishulli është pjesë e Parkut Kombëtar Detar Karaburun-Sazan, një zonë e mbrojtur me biodiversitet unik dhe gjurmë historike të zhytura nën ujë.

Gjipja, një kanion që përfundon në det

Gjiri i Gjipesë është edhe një vend i mbushur me histori. Në lashtësi ky vend mendohet të ketë qenë një pikë e fshehur për anijet që shmangnin portet zyrtare. Kanioni që të çon deri te plazhi ka qenë formuar përmes mijëra viteve nga ujërat e lumenjve sezonalë, dhe përreth tij janë gjetur gjurmë të banimeve të hershme ilire.

Shpella e Piratëve, misteri në gur

Ndërmjet Dhërmiut dhe Jalës ndodhet shpella e famshme e Piratëve. E vështirë për t’u arritur, por mbresëlënëse. Emri vjen nga periudha kur deti Jon ishte plot me anije piratësh që kërkonin strehë për t’i shpëtuar ndjekjes. Sipas banorëve lokalë, shpella shërbente si vend ku fshiheshin thesare dhe mallra të grabitura.

Gjiri i Akuariumit i vogël, por i përsosur

Kjo minivendndodhje mes Jalës dhe Livadhit është një nga plazhet më të fshehura, dhe ndonëse i vogël, ka një bukuri të rrallë. Emri i tij vjen nga uji i pastër dhe ngjyrat që kujtojnë një akuarium të gjallë. Sipas gojëdhënave, në këtë zonë ruheshin varkat e vogla të banorëve që kontrollonin lëvizjet e huaja përgjatë bregdetit në shekujt e kaluar.

Gjiri i Gramës, historia e gdhendur në shkëmb

Ky gjiri është një ndër më të veçantët në Ballkan për shkak të mbishkrimeve të lashta që ruhen në shkëmbinjtë e tij. Janë mbi 1500 mbishkrime në greqishten e vjetër, latinisht dhe më vonë edhe në greqishten mesjetare. Disa nga këto mbishkrime janë lutje drejtuar perëndive për shpëtim në det, të tjerat janë emra detarësh që kërkuan strehim aty gjatë motit të keq. Ky vend ka qenë stacion për anijet që udhëtonin nga Korfuzi në drejtim të Orikumit e Apolonisë.

Orikumi, porta e qetësisë dhe historisë

Orikumi është një nga qytetet më të vjetra në bregdetin shqiptar, themeluar nga kolonët grekë rreth shekullit VI para Krishtit. Ka pasur një rol të rëndësishëm në luftërat iliro-romake dhe përmendet nga autorë si Ptolemeu dhe Plini. Gërmimet arkeologjike kanë zbuluar një teatër antik, rrënoja banesash, rrugë me kalldrëm dhe objekte kulti. Orikumi ishte port strategjik për legjionet romake që zbarkuan për të luftuar në brendësi të Ballkanit.

Nëse shkoni në këto vende me një palë kufje dhe me Paper Radio në sfond, mund të përjetoni Shqipërinë jo vetëm me sytë, por edhe me mendje me ritmin, zërat dhe historitë që ju lidhin me çdo gur, çdo shpellë, çdo valë.

📍Albania, Karaburun

Shpella e Pirateve

Gjiri i Akuariumit