11 Mars, 2025

Nuk ka asnjë dyshim që në rezidencën e liderëve politikë në Shqipëri, ajo që mbetet më mbresëlënëse është Pallati i Brigadave. I ndërtuar në vitet 1940-42, historia e tij është shumë interesante. Ky është i vetmi pallat mbretëror në të cilin nuk ka jetuar asnjë mbret, madje as ata për të cilët është ndërtuar.

Hyrja për në pallat fillon me një kopsht gjigant të rrethuar me pemë të larta. Parku Mbretëror është një magji më vete, me skulptura mitologjike nëpër kopshte, sipas stilit të Tempullit të Muzave. Për të gjithë admiruesit e natyrës, ky vend është ideal për të soditur lulet shumëngjyrëshe apo ato në formë spirale.

I ndërtuar me kërkesë të Mbretit Zog I në vitin 1936, Pallati Mbretëror u braktis nga mbreti ende pa përfunduar. Për shkak të shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore dhe pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste më 1939, Mbreti Zog u largua nga vendi dhe nuk arriti kurrë ta shihte të përfunduar.

Në vitin 1941, arkitektët italianë filluan ta rindërtonin dhe aty u vendos shtabi qendror i ushtrisë italiane. Në këtë pallat ka qëndruar edhe Mbreti i Italisë, Viktor Emanueli III, gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 1941, por sipas të dhënave historike të ndara nga Artan Lame, ai as nuk fjeti aty.

Pallati Mbretëror u quajt “Pallati i Brigadave” nga regjimi komunist, i cili e përdori për pritje dhe ceremoni shtetërore.

Që nga viti 1992, emri zyrtar i këtij institucioni është “Pallati Presidencial”. Përveç se kanë qëndruar dhe qëndrojnë presidentët e vendit dhe stafet e tyre, aty organizohen edhe shumë festa dhe ceremoni zyrtare. Më 8 tetor 2016, në ambientet e Pallatit Presidencial u organizua dasma e Leka II me znj. Elia Zaharia.

Kur ishte rezidencë shtetërore, pallati ruante skemën e një pallati klasik italian të mesjetës, me tre kate: një kat ceremonial, një kat për jetesë dhe një kat për pritjen e miqve ose për jetesën e punëtorëve.

Në pallat ka objekte që janë ruajtur nga koha e ndërtimit, si për shembull karriget e mbretit, karriget e tavolinës së ngrënies, sistemi i kaldajës dhe kaloriferëve, i mbuluar me dizajn.

Xhami i dritareve, i cili është i lakuar, ka ardhur nga Italia.

Pallati dallohet për stilin racionalist. Është i veçantë në llojin e tij, jo vetëm në vend, por edhe në krahasim me arkitekturën fashiste, duke përfshirë edhe vetë Italinë.

Një tjetër pallat i kësaj arkitekture ekziston edhe në Tehran, i cili u ndërtua më pas.

Ky park është një galeri e vërtetë me skulptura mitologjike, i ndërtuar sipas modelit të Tempullit të Muzave, kultit mitologjik të Apollonit, realizuar në vitet 1930-1943. Parku Mbretëror ka një sipërfaqe prej 74 hektarësh. Në zona të ndryshme ka shatërvane, galeri skulpturash, kopshte me pemë, lule dhe labirinte në formë spiraleje, kopshtin e luleve dhe shtegun e pyllit.

Rëndësia e këtij pallati qëndron në faktin se gjithçka aty është ruajtur në mënyrë perfekte nga ndërhyrjet e njerëzve. Madje, edhe pemët janë origjinale, ashtu siç janë mbjellë 80 vite më parë, po kështu edhe bimësia në kopsht. Gjithçka brenda – muret, tavanët, dhomat – janë ruajtur në gjendje shumë të mirë, por gjithsesi ka nevojë për një rivlerësim dhe restaurim, pasi fsheh një potencial të madh për trashëgiminë shqiptare.

Edhe pse në vizitën tuaj, ju nuk do ta shihni një pallat ku në të vërtetë qëndroi një familje mbretërore, ju prap do të shihni një strukturë, e cila ishte bërë saktë për një familje mbretërore.

Në udhëtimin tonë të parë do të preferonim një guidë për të na treguar rëndësinë e pallatit dhe çdo objekt të tij. Ndoshta mënyra më e mirë do të ishte që vizitorët të drejtoheshin dhe të orientoheshin gjatë vizitës, në vend që të shëtisnin thjeshtë nëpër kopsht dhe ambientet e tjera.

Që nga viti 1945 ndërtesa shërben si Pallat Presidencial për pritje zyrtare.

Parku hapet për publikun pa pagesë çdo fundjavë nga ora 09:00-16:00