2 Prill, 2025

Shkruan: Erletë Rrustemi

Nga entuziazmi i Titit (Astrit Dushi aka shpirti i muzikës / kurator/redaktor i muzikës në Paper Play Radio), dje e kuptova që Nick Cave do të vije me një koncert në Maqedoni i cili natyrisht, ky i fundit si një super fans i muzikës së tij, tha se do të shkoj (pastaj ua japim një review se si ka kaluar në koncert).

Të them të drejtën Cave, personalisht e njoh më shumë si autor, por “Titi si Tit”, kur e dëgjon një artist ka nevojë ta dijë edhe historinë e tij/saj për ta kuptuar nga buron i gjithë ai talent.

Edhe për Cave, qysh e dini ju që e keni dëgjuar e që e doni muzikën e tij, ma ka përmendur që dhimbja për humbjen e dy djemëve të tij, e ka bërë që tekstet e tij të jenë edhe më kuptimplotë kur çdo emocion që ka pasur brenda e ka shprehur përmes këngës, e cila rrjedhimisht ka rezonuar me këdo që e ka gjetur vetën.

***

Muzika e tij përmban një përzierje të blues-it, post-punk-ut, rock-ut gotik dhe art rock-ut, e karakterizuar nga tekste të fuqishme, shpesh të errëta dhe poetike. Ai eksploron tema si dashuria, vdekja, feja dhe dhimbja njerëzore, me një thellësi emocionale që e bën muzikën e tij unike.

The Boys Next Door & The Birthday Party (1977–1983)

Karriera e tij muzikore filloi në Australi me grupin The Boys Next Door, i cili më vonë u bë The Birthday Party, një band post-punk shumë skenik. Kjo periudhë ishte e mbushur me kaos dhe eksperimentim muzikor.

Nick Cave and the Bad Seeds (1983 – sot)

Pas shpërbërjes së The Birthday Party, ai krijoi Nick Cave and the Bad Seeds, një grup që solli një tingull më të pjekur, por ende të errët dhe eksperimental.

Disa nga albume më të rëndësishme ishin:

“From her to eternity” (1984) –  i mbushur me poezi dramatike.

“The firstborn is dead” (1985) – Influencuar nga blues-i amerikan, sidomos Johnny Cash dhe Elvis Presley.

“Tender prey” (1988) – Përfshinë këngën ikonike “The Mercy Seat”, e cila tregon një histori dramatike të një të burgosuri në radhën e vdekjes.

“Murder ballads” (1996) – Një album konceptual i mbushur me këngë për vrasje dhe tragjedi, ku përfshihet edhe dueti i njohur me Kylie Minogue, “Where the wild roses grow”.

“The Boatman’s call” (1997) – Një album intim dhe i qetë, i fokusuar në piano dhe tekstet poetike.

“Ghosteen” (2019) – Një album i frymëzuar nga humbja e djalit të tij, me një ndjesi shpirtërore dhe ambientale.

Nick Cave, sot vazhdon të krijojë muzikë, të bëjë turne dhe të shkruajë, duke qenë një nga figurat më të fuqishme dhe me ndikim në artin modern. Ai gjithashtu mbanë një blog të quajtur “The Red Hand Files”, ku komunikon drejtpërdrejt me fansat e tij mbi çdo temë, nga muzika e deri te filozofia dhe jeta.

Mes datave për koncerte në vendet evropiane si Franca, Italia e Zvicra një vend afër ku edhe fansat nga Kosova mund ta vizitojnë do të mbahet në Shkup, Maqedoni më 22 gusht në ARM Stadium, Nick Cave solo.

Për bileta mund të shikoni edhe në webfaqen nickcave.com e natyrisht edhe në https://www.rave-travel.com/

Më poshtë po e bashkëngjes një letër të Nick Cave të cilën e ka shkruar për adhuruesit e tij, pas pyetjes që i është parashturar në  The Red Hand Files, me një këndvështrim personal.

Pyetjet e artistëve:

1.”Muza ime më ka braktisur, më ka humbur çdo motiv për të krijuar si filmbërës ashtu edhe si kantautor. A jeni ndjerë ndonjëherë i huaj me veten dhe identitetin tuaj si artist?”

2.“Sa herë që shkel në studion time, me qëllime flakëruese, shkërmohem nga paraliza patetike dhe nuk ja dal dot. Bëje, pikturo i them vetes. Jo. Dreq (shan në vete). Pse jo? Nuk mund ta rregulloj me trurin tim këtë koncept. Unë nuk e di se si të rilidhem apo pajtohem duke bërë art në një botë të krijuar nga lufta dhe mizoria, si do të ndihmonte ndonjëherë pikturimi i një tabloje të ndyrë. Si krijoni ju në këtë mjedis?”

Letra e Nick Cave:

Të dashur Tam dhe Dan,

Çfarë e bën punën tonë të veçantë dhe kaq të jashtëzakonshme sa që kërkon frymëzim ose një muzë për ta bërë atë? Ne jemi artistë dhe punojmë në shërbim të të tjerëve. Nuk është diçka që e bëjmë vetëm atëherë kur ndihemi të motivuar – ne krijojmë sepse është përgjegjësia jonë ta bëjmë këtë. Në këtë mënyrë, profesioni ynë nuk është i ndryshëm nga ai i shumicës së njerëzve. A shkon një i rritur i zakonshëm që ka obligime familjare dhe ndaj vetes në punë vetëm nëse ndihet në disponim për të punuar? A e bëjnë këtë mjekët? A e bëjnë punëtorët? Mësuesit? A e bëjnë shoferët e taksive? Ne jemi të detyruar të bëjmë punën tonë, si gjithë të tjerët, sepse hapësira që zëmë varet nga pjesëmarrja jonë dhe shkatërrohet nëse nuk e bëjmë. Një artist i përkushtuar nuk ka luksin të tregohet zbulues. Frymëzimi është indulgjenca plogështore e lakmitarit. Muzat, Tam, janë për humbësit!

Ideja se nuk mund të pikturosh sepse bota është “e bërë nga lufta dhe se bota është mizore” duhet të jetë justifikimi më i çalë dhe më i dobët për të mos punuar që kam dëgjuar ndonjëherë, Dan. Si do të ndihmojë pikturimi i një fotografie të ndyrë? – do të ndihmojë, sepse arti është kthimi fisnik dhe i domosdoshëm ndaj mëkateve të botës. Kur bota nxiton drejt nesh me të gjitha plagët e saja që rrjedhin – duke dashur, duke e ndjerë nevojën – Ne a i mbulojmë sytë dhe tërhiqemi? A ulemi dhe shtrëngojmë duart në dëshpërim? A vrapojmë dhe fshihemi? Apo nxitojmë drejt saj, siç nxitojmë drejt një fëmije të lënduar i cili po pret për ndihmë krahëhapur.

Nëse duam ta quajmë veten artistë, atëherë duhet të shmangim justifikimet e panumërta dhe të vazhdojmë të bëjmë punën tonë. Po, bota është e sëmurë  dhe po, mund të jetë mizore, por do të ishte shumë më e sëmurë dhe shumë më mizore nëse nuk do të ishin piktorët, filmbërësit dhe kantautorët pra krijuesit e bukurisë, që përshkojnë gjakun dhe baltën e gjërave që hasin derisa arrijnë drejt qiellit për të tërhequr vetë qiejtë.

Këto janë kohë të rrezikshme dhe urgjente. Tani nuk është koha për t’u ulur duke u ankuar për gjendjen e botës – ua lëmë këtë milingonave që punojnë për mediat sociale – dhe as nuk është momenti për të pritur deri në gjetjen e frymëzimit. Është koha për të filluar punën, për të arritur dhe për të hequr idenë hyjnore nga djepi i saj ku fle dhe për t’ia ofruar botës. Krijo, Tam! Krijo, Dan! Krijoni sikur jeta juaj varet nga kjo gjë, sepse sigurisht, sigurisht që varet!

Me dashuri, Nick