Pranvera, “Kometa e Kosovës”, ylli me bisht ku përkushtimi dhe sukseset e saj e kanë ndriqimin shumë të gjatë për Kosovën.

Pranvera Hyseni është studente e diplomuar dhe aktualisht në vijim të doktoraturës në drejtimin Earth and Planetary Science, në Universitetin e Kalifornisë, Santa Cruz. Ajo themeloi në vitin 2015  klubin Astronomy Outreach of Kosovo (AOK), që njihet si programi më i madh i shtrirjes së astronomisë në Evropën Lindore.

Dje, Pranvera e vendosi Kosovën në hartën e shkencës planetare.

Hyseni po përfaqëson vendin në njërën nga konferencat më të mëdha të shkencës planetare në Houston, Teksas, ku mbi dy mijë shkencëtarë dhe studentë nga e gjithë bota ndajnë kërkimet e tyre më të fundit.

Pas disa muajsh analizash të familjeve të asteroideve nga të dhënat e mbledhura përmes teleskopit të NASA-s, Infrared Telescope Facility, ajo do të prezantojë studimin e saj të enjten në mëngjes me temën:
“Investigating the distribution of soluble organic matter among hydrated asteroid families” ose “Hetimi i shpërndarjes së lëndës organike të tretshme midis familjeve të asteroideve të hidratuar”.

Përveç prezantimit të hulumtimit të saj, Hyseni do të ketë një vizitë private në NASA’s Johnson Space Center, duke përjetuar nga afër vendin ku zhvillohen misionet e fluturimeve njerëzore në hapësirë.

Si e vetmja përfaqësuese nga Kosova, ajo e konsideron këtë një moment të rëndësishëm për vendin, duke e vendosur Kosovën në hartën e shkencës planetare.

Kështu u shpreh edhe në rrjetin social “Facebook”.

Kur nisi gjithçka?

Interesimi i Pranverës për astronominë filloi në moshën tre vjeçare, në fund të viteve 1990, kur Kosova ishte ende e sapo dalë nga lufta.  Ajo është rritur në një familje me tetë anëtarë.

Sipas “Celestron”, ajo që i mundësoi Pranverës, që rriti dashurinë e saj ndaj astronomisë dhe qiellit të pastër me yje, ishte kalimi i viteve të fëmijërisë së hershme në fermë.

E vetme, Pranvera solli shkencën në komunitetin e saj duke themeluar organizatën jofitimprurëse “Astronomy Outreach of Kosovo” në vitin 2015, e cila është rritur në një entitet të rëndësishëm me një rrjet global të astronomëve profesionistë që mbështesin iniciativat e saj të shtrirjes në mbarë Kosovën.

Nëpërmjet këtyre aktiviteteve të gjera informuese, AOK ka pasur një ndikim thelbësor, duke arritur dhe duke u angazhuar me mbi 25,000 individë në vit. Angazhimi i saj i jashtëzakonshëm ka bërë që ajo të jetë një ndër pesë gratë më me ndikim në Kosovë.

Ndikimi i saj u shtri përtej AOK-ut përmes bashkëpunimeve me Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë së Kosovës, si dhe me institucione të tjera qeveritare. E vlerësuar shumë për ekspertizën e saj, ajo është shumë e kërkuar edhe si ligjeruese në universitete dhe konferenca ndërkombëtare të astronomisë në mbarë botën.

Në vitin 2022, ajo bëri histori duke themeluar Konventën e parë Ndërkombëtare të Astronomisë dhe Shkencave Planetare në Kosovë, me astronom dhe shkencëtarë të nderuar.

Tash sa po jeton në San Jose, Kaliforni, kërkimi i Pranverës fokusohet në të kuptuarit e historive të formimit të asteroideve, kometave dhe meteorëve përmes analizës spektroskopike.

Në vitin 2017, kontributet e saj në këtë fushë u njohën nga Unioni Ndërkombëtar Astronomik dhe Qendra e Planetit të Vogël, duke rezultuar në emërtimin e një asteroidi në emrin e saj, 45687 Pranverahyseni.

Organizata “Mars Generation” e nderoi atë me çmimin “24Under24 ” për udhëheqjen e saj në edukimin STEM. Ajo mori “çmimin Master Outreach ” nga Liga Astronomike në 2019 dhe “çmimin e astronomisë Michael Reynolds ” nga  Lunar & Planetary Observers në 2020.

Përtej ndjekjeve të saj akademike, Pranvera jonë është themeluesja e observatorit dhe planetariumit të parë të Kosovës i vendosur në Shtime. Ajo e parashikon këtë qendër shkencore si një burim thelbësor të qasshëm për publikun, duke çuar më tej edukimin shkencor dhe teknologjik. Objekti strehon një teleskop Celestron C14 Edge HD me një montim ekuatorial CGX-L të dhuruar bujarisht nga Corey Lee, CEO i Celestron – duke e bërë atë teleskopin më të madh në të gjithë Republikën e Kosovës.

Si një dëshmi e ndikimit të saj të thellë, ajo shërben me krenari si një Ambasadore Zyrtare e Markës për Celestron, duke frymëzuar individë të panumërt me mrekullitë e universit.